2003

onze overleden medebroeders

7 Januari te Heerlen

Conradus (Jan) Goumans, 86 jaar oud, 66 jaar minderbroeder en 59 jaar priester.

Ten gevolge van de Tweede Wereldoorlog kon hij pas enkele jaren na zijn priesterwijding gehoor geven aan zijn jeugd-verlangen om missionaris te worden. In 1947 vertrok hij naar Brazilië waar hij tot 1998 zou verblijven. Met groot gemak wist hij om te gaan met jonge mensen. Dat maakte hem zeer geschikt om leraar te zijn zoals in Santos Dumont en prefect in Teofilo Otoni.

Daarnaast heeft hij de broederschap gediend als gardiaan, vice-novicemeester en magister.

Ernstig ziek keerde hij terug in Nederland en werd opgenomen in Bergweide te Heerlen waar hij de laatste jaren van zijn leven werd verpleegd.

13 Januari te Belo Horizonte (Brazilië)

Simon (João Maria) van Dam (Antonius), 73 jaar oud, 52 jaar minderbroeder en 45 jaar priester.

In 1959 vertrok hij naar Brazilië waar hij tot aan zijn dood werkzaam is geweest in het pastoraat. Pastor in hart en nieren stond hem de opbouw voor ogen van de plaatselijke gemeenschappen. Speciale aandacht gaf hij aan de zieken, in het bijzonder aan de melaatsen. Ooit heeft hij – terugkijkend op zijn pastoraat – gezegd: “Ik heb overal met plezier gewerkt maar bij de melaatsen van Colonia St. Isabel heb ik mijn hart verloren.”

Hij was kapelaan te Uba, Rio de Janeiro en te Nanuque, pastoor in Pirapora en in Betim waar hij tevens deken was. Zijn laatste standplaats was Abaete. In 2002 openbaarde zich een slopende ziekte waaraan hij is overleden.

16 Januari te Heerlen

Lucas Brinkhoff, 83 jaar oud, 66 jaar minderbroeder en 59 jaar priester.

Na zijn priesterwijding kreeg hij de opdracht – geheel in de lijn van zijn interesse – om liturgie te gaan studeren aan het Atheneum S. Antonio te Rome waar hij promoveerde op een historisch-liturgisch onderwerp. Tot 1967 heeft hij, woonachtig in Nederland, op verschillende terreinen zijn historische kennis kunnen benutten: als secretaris, later directeur van het Landelijk liturgisch Centrum, als schrijver van artikelen, als secretaris en medewerker van het liturgisch woordenboek, als leider van de franciscaanse misweken, als organisator van liturgische congressen, als consultor van de pauselijke commissies voor en na Vaticanum II.

Dat geheel van activiteiten was zijn bijdrage tot de liturgische vernieuwing in de jaren 60.

Eind 1967 verhuisde hij naar Trier waar hij bibliothecaris en cursusleider werd van het liturgisch instituut aldaar! Hij bouwde een voortreffelijke liturgische bibliotheek op, was een gewaardeerd docent en genoot internationale bekendheid. Hij werd secretaris van de Societas Liturgica: een internationaal en interconfessioneel genootschap.

In 1994 met pensioen verbleef hij enkele jaren in Nijmegen totdat zijn gezondheid hem dwong naar Hieronymus Bos te gaan en tenslotte werd hij opgenomen in verpleeghuis Bergweide in Heerlen waar hij is overleden.

31 Januari te Warmond

Wim (Paschasius) Brom, 77 jaar oud, 56 jaar minderbroeder en 48 jaar priester.

Op verschillende wijzen heeft hij zich ingezet voor de broederschap en de kerkgemeenschap. Vanaf 1956 was hij enige jaren verbonden aan de missieprocuur en draaide missie-films. Daarna werd hij assistent/predikant in Woerden en vormde met enige broeders een team dat bezinningsdagen gaf op middelbare scholen. Tevens was hij in die jaren lid van het roepingenteam en een vaste medewerker van de Gewijde Rede/het Tijdschrift voor Verkondiging. Als medewerker van de Variant schreef hij heel wat kritische/ humoristische beschouwingen over ons franciscaans leven en menige overleden medebroeder heeft hij herdacht. In 1976 nam hij het pastoraat op zich in Ilpendam. Tot 1986. Hij was part-time pastor in Overloon (1987-1992). Met grote toeleg vervulde hij het gardianaat in de regionale communiteit van Noord Holland Noord (1977-1986), in de communiteit van Alverna/Rivo Torto en de regionale communiteit van Zuid Limburg (1995-2001). Hij woonde in Heerlen waar hij ooit als pastor verbonden was geweest aan middelbare scholen en zijn medewerking gaf aan de S.O.S. telefonische Hulpdienst. Ziek geworden verhuisde hij naar Mariënweide in Warmond in december 2001, waar hij ruim een jaar later is gestorven.

22 Februari te Utrecht

Frans (Fredericus) Wijenberg, 72 jaar oud, 51 jaar minderbroeder en 44 jaar priester.

Na zijn priesterwijding werd hij benoemd tot medewerker van de Derde Orde – op de Rees – in Brummen en hij redigeerde enkele tijdschriften: het Franciscaans Jongerencontact, Stuwkracht (bestemd voor D.O.besturen in N.O.Nederland, Ons eens Gegeven Woord en Oriëntering (voor jongeren). Zijn functie als districtscommissaris behartigde hij vanuit Bolsward. Van 1965-1975 werkte hij als kapelaan in Drachten en Amsterdam. In 1975 begint zijn pastoraat in Wolvega-Frederiksoord waar hij ruim 25 jaar zijn herderlijke zorg wijdde aan zeer velen. Binnen de broederschap vervulde hij de functie van vicaris van de communiteit Noord Nederland afd. Drachten, was lid van de werkgroep Vorming in Missionaire Geest, van de ouderencommissie en werd benoemd tot gardiaan van Nijmegen (2001) en van de broeders in de regio Vorden (2002). Februari 2002 trad hij in functie in Nijmegen en Vorden!

Naast zijn werkzaamheden was hij een uitstekend reisleider naar Assisi, Padua en Rome.

5 Maart te Belo Horizonte (Brazilië)

Marino (Joseph) van Vondelen, 83 jaar oud, 60 jaar minderbroeder en 53 jaar priester.

Vanaf 1951 werkte hij als missionaris in Brazilië en meer dan 50 jaar was hij actief in de zielzorg totdat in het laatste jaar van zijn leven zijn afnemende gezondheid hem beperkingen oplegde. Hij was werkzaam in Teofilo Otoni, Jequitinhonha (2x) als kapelaan en in Novo Cruzeiro, Joaima (2x) en in Cavalcante als pastoor.

16 Maart te Sukabumi, Indonesië

Lau (Mathias) Bloemen, 81 jaar oud, 60 jaar minderbroeder en 53 jaar priester.

In 1951 in Indonesië aangekomen leerde hij Maleis in Tjitjurug en werd tot leraar benoemd in Serang aan de SMP (soort 3-jarige Mavo) waar hij voornamelijk lesgaf in algebra en meetkunde. Naast zijn lessen leidde hij de verkennerij en zette zijn artistieke/muzikale aanleg in door de oprichting van een drumband. Tien jaar later leraar Duits geworden in Sukabumi aan de SMA (een hogere middelbare school) organiseerde hij naast zijn volledig lesrooster het muzikale leven van de school en richtte een muziekkorps op van 60 – 80 man dat uitkwam op allerlei concoursen. Een korps van naam! Naast zijn schoolactiviteiten bleef hij verbonden met het pastorale werk als kapelaan/assistent.

Na 19 jaar verruilde hij de school voor de Joseph-parochie in Sukabumi. De laatste jaren van zijn leven bracht hij door in Wisma Assisi – een bejaardenhuis – waar de zusters franciscanessen van Sukabumi voor hem zorgden.

12 April te Driebergen

Antonio – Antonelo (Antonius) de Gruijter, 90 jaar oud, 69 jaar minderbroeder en 63 jaar priester.

Op verschillende plaatsen verleende hij pastorale diensten voordat hij na de Tweede Wereldoorlog – in 1946 – naar Brazilië kon vertrekken. Zijn kloosternaam Humfridus bleek er moeilijk uitspreekbaar. Hij ruilde deze in voor Antonelo.

Gedurende 30 jaar heeft hij zich ingezet voor de kerk in Brazilië als kapelaan en pastor in onze parochies, als vervanger in de melaatsenkolonie Santa Isabel èn als leraar en spirituaal op enkele colleges. Tegen de tijd dat hij zijn 65e levensjaar bereikte kwam hij voorgoed naar Nederland terug. Zijn roepnaam werd Antonio. Korte tijd verrichtte hij pastorale assistenties en vestigde zich in 1978 in Huize Beukenstein te Driebergen. Met een onderbreking van een verblijf van anderhalf jaar in verpleeghuis St. Elisabeth te Lage Vuursche woonde hij in Beukenstein totdat hij kort voor zijn dood vanwege een heupbreuk opgenomen moest worden in het verpleeghuis Nassau Odyckhof in Driebergen.

25 April te Weert

Cees (Cornelius) van Diepen, 74 jaar oud en 56 jaar minderbroeder.

In verschillende grote communiteiten was Cees belast met de schoonmaak van het huis, de zorg voor de refter en met de wasserij. Vooral is hij wasser geweest: 36 jaar. Hiervan heeft hij er 28 in Weert doorgebracht: van 1963 tot 1991. Ten gevolge van ziekte verhuisde hij naar Heerlen. Een korte tijd. In 1992 keerde hij terug op de Biest. Hij nam een langzamer tempo. Een ernstige ziekte maakte een einde aan zijn leven.

5 Mei te Nijmegen

Eric (Antoon) van Lindert, 72 jaar oud, 53 jaar minderbroeder en 47 jaar priester.

In 1957 werd hij benoemd tot godsdienstleraar/surveillant aan het lyceum voor jongens/internaat I.C. te Venray. Dat combineerde hij met een studie pedagogiek om zich voor dat werk nog beter te kwalificeren. Benoemd tot assistent-secretaris – 1965 – van het secretariaat Opvoeding en Onderwijs onder leiding van Otho Thomaasse verhuist hij naar Nijmegen en zette zijn studie voort. Zijn benoeming tot prefect/godsdienstleraar aan het Jan Brugmancollege/internaat te Bolsward – eveneens in 1965 – doorkruiste zijn studieplannen. Na sluiting van dit internaat in 1973 werd hij gardiaan in Alverna waar een zware taak hem wachtte: het grote klooster en kerk moest plaats maken voor een voorziening voor bejaarde religieuzen. Van Rivo Torto en La Verna bleef hij gardiaan tot 1986. Eric was een autoriteit binnen de wereld van de religieuze bejaarden en werd gekozen tot voorzitter van het AKOR dat de belangen behartigt van alle religieuze bejaarden in Nederland.

In 1984 deken van Wijchen geworden nam hij bovendien het pastoraat op zich van de St. Jozefparochie in Alverna. Daarbij was hij de broederschap van dienst als gardiaan van de regionale communiteit Wijchen, als lid van de F.C.M. en bejaardencommissie, als secretaris van het exploitatiebestuur van onze twee kloosterbejaarden-kloosters, als lid van het kapittel.

Met pensioen in 1995 kreeg hij de laatste jaren te maken met veel gezondheidsklachten.

2 Juni te Woerden

Wiebe (Ferrerius) van der Weide, 84 jaar oud, 64 jaar minderbroeder en 56 jaar priester.

In 1950 uitgezonden als missionaris naar Brazilië was hij daar werkzaam als leraar en als Commissaris van het H. Land. In 1976 keerde hij terug naar Nederland. De volgende 27 jaar bleef hij de ontwikkelingen in Brazilië volgen en hij bestemde de collecte bij zijn diverse jubilea voor de priesteropleiding in Brazilië.

Hij moest een hele omschakeling doormaken gezien het feit dat hij geen pastorale ervaring had. Bovendien was de kerkelijke situatie in Nederland erg veranderd. Hij vond een plek in de Gertrudisparochie in Utrecht. Na zijn 65ste levensjaar wilde hij doorwerken en werd rector in de verzorgingshuizen De Vosschenschans en Weddesteyn in Woerden. Daar bleef hij – 75 jaar geworden – wonen tot aan zijn overlijden.

16 Juni te Göppingen (Duitsland)

Olaf (Piet) Koning, 86 jaar oud, 65 jaar minderbroeder en 59 jaar priester.

Vanuit verschillende kloosters onder andere Vorden, Drachten en Woerden beoefende hij het predikambt en werkte in het team van Misweekleiders en dat van Missiepredikanten. Tijdens zijn medewerking aan het Kapelwagenwerk dat zich richtte op rooms-katholieken, uit voornamelijk Duitse gebieden verdreven en gehuisvest in overwegend evangelisch-Lutherse gebieden, in die tijd raakte hij vertrouwd met de zielzorg in Duitsland.

Vanaf 1965 werkte hij als pastoor in Heiningen über Göppingen – na een verblijf in Wenen van 1961 tot 1965 – en bleef tot op hoge ouderdom zijn pastorale dienst verrichten. Ondanks zijn ernstige doofheid.

Zijn gedachten en gevoelens wist hij te uiten in zijn tekeningen en in zijn boek over het christelijk levensideaal, waaraan zijn preken en conferenties ten grondslag liggen.

24 Juni te Weert

Wilgesius (Wiel) Creemers, 73 jaar oud, 53 jaar minderbroeder en 47 jaar priester.

Aangewezen voor de missie van Japan vertrok hij in 1957 naar Tokio om op de taalschool aldaar Japans te leren. Deze studie zette hij – in Japan Anthony geheten – voort aan de Columbia Universiteit in New York, waar hij zich bekwaamde in de Japanse geschiedenis en cultuur met als bijvak Chinees. Deze studie rondde hij af met een dissertatie: ‘Shrine Shinto after World War II’. Ondertussen was hij teruggekeerd in Japan en tot directeur benoemd aan de taalschool. In 1973 verliet hij Japan en vond een nieuwe werkkring bij het Japans Kultureel Instituut in Den Haag.

In 1981 veranderde hij van baan en kreeg een aanstelling bij het CMC, eerst als raadsman voor missionarissen en later als directeur. Daarnaast en daarna heeft hij de broederschap gediend als gardiaan van de regio Den Haag/Delft, van Alverna/Rivo Torto, als bestuurslid en lid van het kapittel en als lid van verschillende commissies op gebied van ouderenzorg, financiën, evangelisering en missie. In 1997 trof hem een ernstige ziekte die hij tot aan zijn overlijden in overgave heeft aanvaard.

2 Juli te Nijmegen

Edwold (Jan) Rossen, 89 jaar oud, 70 jaar minderbroeder en 64 jaar priester.

In 1939 werd hij uitgezonden naar de missie op Java waar hij tot 1960 heeft gewerkt en ten tijde van de Japanse bezetting geïnterneerd is geweest. Als missionaris heeft hij verschillende functies vervuld: ziekenhuispastor, kapelaan, leraar, pastoor en tijdens een verlofperiode (1948 – 1950) heeft hij in Leiden een universitaire studie indologie afgesloten met een kandidaatsexamen.

In 1960 terug in Nederland vond hij een werkkring in Luxemburg als kapelaan van de Europese parochie. Van 1967 – 1980 was hij pastoor van de St. Jozefkerk in Amsterdam – Robert Scottstraat en gardiaan van de communiteit aldaar. De jaren van zijn pensioen bracht hij door in de Everardus-parochie in Wijchen en daarna in Rivo Torto te Alverna. Zolang hij kon verrichtte hij priesterlijke assistentie in Rivo Torto en verzorgingshuizen in de buurt.

6 Juli te Warmond

Cantius (Emile) Andreoli, 94 jaar oud, 74 jaar minderbroeder en 68 jaar priester.

Van 1937 – 1951 was hij verbonden aan het onderwijs en betrokken bij de opvoeding van jonge mensen. Hij vervulde de functie van leraar in Sittard en was leraar en prefect in Katwijk en in Rotterdam. In 1951 werd hij aangesteld om de H.B.S. met internaat in het vroegere Hollandia van de grond te krijgen. Hierna bleef hij in Irian Jaya als pastor en algemene procurator van de missie. Om de 14 dagen hield hij een toespraak in het Nederlands. In 1958 terug in Nederland bleef hij vlootaalmoezenier tot 1961. Daarna diende hij de zaak van de missie als algemene procurator van onze missie, werd lid van de Nederlandse Missieraad, voorzitter van de Stichting Verenigde Missionarissen, adjunct directeur van het Centrale Missie Commissariaat, speciaal belast met contacten met missionerende orden en congregaties. Zijn actieve leven sloot hij af met een pastoraat in Austerlitz en combineerde dit een tijdlang met het gardianaat van de communiteit van Beukenstein te Driebergen.

In de jaren van zijn pensioen beoefende hij fotografie en legde de natuur vast in zijn rijke schakering.

12 Augustus te Heerlen

Caecilius (Nol) Meurs, 81 jaar oud, 58 jaar minderbroeder en 52 jaar priester.

Nadat hij op de ambachtsschool het meubelmakersvak geleerd had mocht hij van zijn vader zijn ideaal priester-minderbroeder worden vormgeven en trad hij in bij de franciscanen. Priester gewijd werkte hij op verschillende plaatsen als assistent en kapelaan en als aalmoezenier OVS. Als kapelaan in Wenen vertrouwd geraakt met een taal verwant met het Duits werd hij in 1967 benoemd tot rector van ziekenhuizen in Rheinhausen (Dld) waarna hij in 1971 pastoor werd in Birten bij Xanten in Duitsland. Daar was hij meer dan 25 jaar in die functie. Liefde voor de oecumene en een uitgesproken gave om met kinderen om te gaan kenmerkten zijn pastoraat. De laatste jaren van zijn leven bracht hij door in het verpleeghuis Bergweide waar hij is overleden.

12 September te Belo Horizonte (Brazilië)

Helano van Koppen, 94 jaar oud, 76 jaar franciscaan en 69 jaar priester.

Na zijn theologische opleiding in Brazilië te hebben voltooid heeft hij tijdens zijn lange, actieve leven vele functies vervuld. Op heel wat plaatsen was hij kapelaan en pastoor en voelde zich vaak op pad in het binnenland een échte missionaris. Ook was hij verbonden aan ons college van St. Jan del Rey en vervulde de functie van Commissaris van de Derde Orde – de Franciscaanse Lekenorde. Hij was op de hoogte van wat er in de loop der tijd speelde in de provincie en zocht bij iedereen naar belangrijke gegevens om zo een bijdrage te leveren voor de geschiedenis van de provincie van het H. Kruis. Op hoge leeftijd is hij na een verblijf van 14 jaar, in Carlos Prates overleden.

26 September te Tielt

Raymond (Rufien) VAN OUYTSEL, uit Lier, 79 jaar oud, 58  jaar minderbroeder en 52 jaar priester.

Aanvankelijk deed hij priesterwerk in een paar kloosters en was een jaar leraar middelbare studies in Heusden. In 1953 vond hij een breed apostolaatsterrein in de regio Mechelen. Gedurende 40 jaar heeft hij er enorm gepresteerd. Hij preekte, gaf retraites aan jong en oud, schreef talrijke artikels en begon de uitgave van ‘De Band’ die hij vele jaren verzorgde. Hij publiceerde ook enkele kleine werkjes: De tedere viool van Sinte Clara, Gesprekken met mijn engelbewaarder. Hij had het talent om de moeilijk te vatten religieuze waarden eenvoudig en boeiend onder woorden te brengen. In Mechelen en Tielt is hij gardiaan geweest.

27 Oktober te Alverna (Wijchen)

Pacificus (Kees) van den Berg, 91 jaar oud, 67 jaar minderbroeder en 60 jaar priester.

Op 24-jarige leeftijd trad hij in – hij had tot zijn 18e jaar gewerkt in de bloembollen – en wenste missionaris te worden. In 1946 ging deze wens in vervulling en hij vertrok naar Pakistan – toen Brits Indië geheten. Overal waar hij kwam te wonen legde hij rijkgeschakeerde bloementuinen aan. Hij leerde Urdu en andere inheemse talen en kon in primitieve omstandigheden leven: belangrijk voor zijn apostolaat. In 1969 keerde hij terug naar Nederland en was tot zijn 70e jaar gevangenisaalmoezenier. Vanaf dat jaar woonde hij tot aan zijn dood in La Verna, op den duur aan rolstoel gebonden en getroffen door doofheid.

31 Oktober te Den Haag

Placidus (Hans) Frankenmolen, 77 jaar oud, 57 jaar minderbroeder en 50 jaar priester.

In 1955 vertrok hij naar Papua toen nog Nederlands Nieuw Guinea geheten en bleef er werkzaam tot 2003. Als priester-missionaris kwam hij op voor de rechten en het welzijn van zijn mensen. Op heel wat plaatsen heeft hij pastorale activiteiten ondernomen maar vooral de Mimika en Akimuga droeg hij een warm hart toe. Geliefd was hij bij de stammen van de Amungme en de Kamoro. Na de viering van zijn gouden priesterfeest nam hij afscheid van de hem zo dierbare missie. Terug in zijn oude vaderstad moest hij wel wennen en leed aan heimwee naar zijn mensen in Papua. Nog geen half jaar na zijn thuiskomst werd hij ernstig ziek en overleed.

10 November te Warmond

Wilbert (Henk) Smit, 80 jaar oud, 62 jaar minderbroeder en 54 jaar priester.

Zijn theologische vorming heeft hij afgerond in Pakistan, waar hij tot 1953 werkzaam was, vooral in cursussen, conferenties en retraites. Werkzaamheden die hem – rasverteller als hij was – goed afgingen. In 1952 werd hij geroepen om naar Cochin – India – te gaan. Hier werd hij de mede-oprichter van Boys’ home: een opvanghuis voor straatjongens. Voor hen bedelde hij geld en goederen bijeen. In 1980 vertrok hij naar Nederland – na nog een periode in Pakistan gewerkt te hebben. Jarenlang woonde hij in de Robert Scottstraat (Amsterdam), later in de Derkinderenstraat, verleende pastorale assistenties – onder andere in De Liefde – en zette zich in voor de communiteit tot hij op zijn 80ste levensjaar van woonplaats wisselde en in Warmond – Mariënweide – in verband met de nodige verzorging. Na enkele maanden openbaarde zich een ernstige ziekte waaraan hij is overleden.

4 December te Weert

Misael (Ton) van Vliet, 63 jaar oud, 44 jaar minderbroeder en 36 jaar priester.

Tot 1980 heeft hij als assistent – speciaal belast met jeugdzielzorg – gewerkt in Drachten èn als kapelaan in Den Haag en in Venray. Van 1980-1989 woonachtig in Megen was hij verbonden aan de tijdschriften Reliëf en Variant, begeleidde zusters Clarissen van Nijmegen, studeerde spiritualiteit, was pastor van verschillende zusters en broeders, lid van de vormingscommissie en die van initiële vorming. In 1989 werd hij lid van een kleine communiteit in Tilburg en was werkzaam in het verpleeghuis St. Elisabeth in Goirle. Ziekte dwong hem deze taak op te geven en hij verhuisde naar Nijmegen. Toen zijn ziekte zich verergerde vond hij de nodige verzorging en verpleging in Weert waar hij na op voorbeeldige wijze zijn slopende ziekte te hebben aanvaard en gedragen, is overleden.

Ter nagedachtenis aan broeders overleden in: