In de katholieke kerk zijn er al eeuwenlang voorbeeldige mensen heilig verklaard. Voorbeeldig langs twee wegen. Deze mensen muntten enerzijds uit in het doen van goede werken (zelfs als zij daardoor martelingen te verduren kregen). Anderzijds werd voor hun omgeving duidelijk dat ze al hun goede daden niet toeschreven aan zichzelf (hun ego), maar aan God. Een mooie omschrijving is: ‘heiligen zijn mensen waar het Licht doorheen valt’.

Heiligenkalender

Zo zijn er duizenden voorbeeldige mensen te vinden op de heiligenkalender van de kerk met voor elke dag één of meer heiligen. Traditiegetrouw worden ze allen gezamenlijk herdacht op 1 november.

Om hun inspiratie door te geven werden er zogenaamde heiligenlevens geschreven (hagiografieën), waaruit in kerken en kloosters werd voorgelezen. Ook werden heiligen veelvuldig opgenomen in preken en overwegingen.

En over dat laatste maakt Franciscus een wakkermakende opmerking in zijn 6e vermaning of wijsheidsspreuk:

“Wij, dienaren van God, moeten ons ten zeerste schamen, dat wij voor de daden die de heiligen hebben gedaan, roem en eer willen ontvangen door ze voor te lezen en erover te preken.”

Wij, gewone stervelingen, moeten dus niet aan de haal gaan met het voorbeeldige leven van deze influencers avant la lettre. We mogen er eenvoudigweg op vertrouwen dat het Licht van God ook door ons heen kan vallen, als wij ons ervoor openstellen en goede werken doen.

Schilderkunst

Niet alleen in levensbeschrijvingen, maar ook in de schilderkunst worden heilige veelvuldig afgebeeld. Zo hangt in Stadsklooster San Damiano in ‘s-Hertogenbosch een olieverf op paneel, 60 bij 178 cm, toegeschreven aan C.J. van der Heck (1575/81 – 1652 Alkmaar), gedateerd rond 1637. Het is afkomstig uit de pastorie van de Antoniuskerk in Haarlem.

We zien Maria en Jezus in de wolken afgebeeld met links en rechts van hen groepen franciscaanse heiligen: links vier mannen, Bonaventura, Antonius van Padua, Lodewijk van Toulouse en Bernardinus van Siena. Rechts vier vrouwen: o.a. Clara en Elisabeth van Thüringen. In het centrum geknield: Franciscus.

Op de achtergrond een klooster met wandelende, biddende en werkende monniken.

Fer van der Reijken