Moeder in stilte

De Madonna del Silenzio

Mogelijk heeft u de afbeelding al eens gezien: Een icoon die Maria voorstelt die door haar wijsvinger op haar lippen te leggen de kijker lijkt aan te manen tot stilte. Hoewel deze krachtige afbeelding voor zichzelf spreekt, blijkt ook de ontstaansgeschiedenis van deze icoon erg interessant. In dit artikel komt u er alles over te weten.

Broeder Emiliano Antenucci ofm cap. en paus Franciscus.

Ons verhaal begint in 2008 als kapucijn Emiliano Antenucci aanvangt met een serie cursussen en boeken rond het belang van stilte. Om een symbool voor zijn cursussen te hebben verzoekt hij de benedictinessen van het eiland San Giulio d’Orta voor hem een icoon te schrijven van de maagd Maria die tot stilte aanmaant. In 2011 ontvangt hij het afgewerkte icoon. De afbeelding wordt beroemd als in 2015 een kopie aan paus Franciscus wordt aangeboden. De paus, die stilte erg belangrijk vindt, laat het icoon ophangen in de werkruimten van het apostolische paleis. Bij een openbare audiëntie op het Sint-Pietersplein laat broeder Antenucci het originele icoon door de paus zegenen. De paus voorziet de achterkant van het icoon ook van de door hem geschreven boodschap: “Roddel niet over elkaar.” De afbeelding laat de paus niet los en in 2019, na een aantal ontmoetingen met broeder Antenucci, vraagt hij diens provinciaal in een handgeschreven brief een plek te zoeken waar de icoon getoond en vereerd zou kunnen worden. Uiteindelijk wordt de San Francesco d’Assisi kerk in Avezzano hiervoor uitgekozen. Deze kerk gaat nu door het leven als het “Santuario della Madonna del Silenzio in San Francesco”.

Bezoekers aan dit heiligdom worden door de maagd Maria op het icoon aangespoord te verstillen, zich te bezinnen over hun zwijgen en spreken, de stilte, als uitgesproken plaats van de Godsontmoeting, in hun leven toe te laten en tegelijkertijd de roddel eruit te bannen.

Wat zou het mooi zijn als ieder van ons, in navolging van de heilige Jozef, erin zou slagen deze contemplatieve dimensie van het leven terug te vinden die juist in de stilte wordt gevonden. Maar wij weten allemaal uit ervaring dat dit niet gemakkelijk is: de stilte beangstigt ons een beetje, omdat die van ons vraagt in onszelf te keren en het meest ware deel van onszelf te ontmoeten. (…) De filosoof Blaise Pascal merkte op dat alle ellende van de mensen voortkomt uit één ding: uit het niet weten hoe stil te zijn in een kamer. Paus Franciscus

Het originele icoon in het Santuario Madonna del Silenzio.

De heilige Anna uit het nationaal museum van Warschau.

De Benedictinessen die het icoon schreven lieten zich door een beroemde Nubische afbeelding van Sint-Anna, de in de apocriefen vermeldde moeder van Maria, inspireren. De afbeelding van de heilige die de gelovigen aanmaant tot stilte bevond zich in de ruïnes van de oude Nubische stad Faras op de grens tussen Egypte en Soedan. Omdat door de bouw van de Aswan dam de historische stad onder de golven van het Nassermeer zou verdwijnen organiseerde UNESCO in de jaren 1960 een opgravingsactie om te proberen zo veel mogelijk archeologische artefacten van het water te redden. De kathedraal en dus ook de afbeelding van Anna werden door de Poolse archeoloog Kazimierz Michałowski ontdekt. U kunt de afbeelding van Anna daarom in het Nationaal museum van Warschau gaan bewonderen.

Net als de Koptische inspiratiebron is het Italiaanse icoon van de Madonna van de stilte op de Byzantijnse manier geschilderd. De maagd draagt daarom een Byzantijnse mantel of maphorion, versierd met drie sterren. Op het icoon kun je ook het monogram ΜΡ θΥ ontdekken. Deze letters vatten de Griekse titel Μήτηρ του Θεού, moeder van God, samen.

Gerelateerde nieuwsberichten