Deel 10: Het Zonnelied van Richard van Grinsven ofm cap
Begrijpelijk en invoelbaar
In 2025 is het Zonnelied van Franciscus van Assisi 800 jaar jong. Gedurende deze acht eeuwen heeft het een ontelbare schare dichters, schrijvers, musici en andere kunstenaars geïnspireerd. Om deze verjaardag te vieren, brengen we dit jaar elke maand een bijzondere uitvoering of interpretatie van Franciscus’ literaire meesterwerk. Deze maand vertelt broeder Ad Vermeulen ofm cap hoe hij in aanraking kwam met het Zonnelied en over de bewerking en toonzetting ervan door zijn medebroeder Richard van Grinsven, die in franciscaanse kring grote populariteit geniet.
2.
Wees geloofd, onze Heer, om de glans van zuster maan,
en miljoenen sterren fonkelend en kostbaar,
om de wolken en licht en om alle weerbericht,
broeder wind, fris en zacht of ontembaar.
refrein:
3.
Om het water dat helder en goed is voor wat leeft,
en verdeeld in duizend stromen.
Wees geloofd om broeder vuur die ons licht en warmte geeft
en met kracht in ons hart wil komen.
refrein:
4.
Wees geprezen, mijn Heer, om uw schepping die ons voedt,
om de overvloed van moeder aarde,
die de bloemen en kruiden en vruchten groeien doet
en wat leeft verhoogt in waarde.
refrein:
5.
Wees geloofd onze Heer om de mens die vrede sticht,
vreug’ verspreidt naar uw welbehagen
om het hart dat op u allerhoogste zich richt
en het kruis in deemoed wil dragen.
refrein:
6.
Wees geprezen, mijn Heer, om ’t geheim van zuster dood,
onontkoombaar, vreeswekkend, bevrijdend.
Zij die leven in uw wil, ondergaan geen tweede dood.
Wees geloofd en gediend in need’righeid.
refrein:
“De versie van Richard van Grinsven maakt het Zonnelied begrijpelijk en invoelbaar voor een breder publiek”
Eerlijk is eerlijk, van het Zonnelied had ik nog nooit gehoord. Totdat ik in aanraking kwam met de kapucijnen in Breda waar ik mij oriënteerde op het religieuze leven. Een zekere basiskennis over het leven van Franciscus van Assisi was een vereiste. Ik werd uitgenodigd voor een oriëntatieweekend in kapucijnenklooster in Velp. Het was daar dat God mij overduidelijk uitnodigde de overstap naar religieus leven te gaan maken.
Van lieverlee kwam ik meer en meer over de vloer bij de kapucijnen die gewoon waren bij iedere uitvaart wel ergens in de viering het Zonnelied ten gehore te brengen. Of het nu de ervaring van verbondenheid met mens, God en natuur betrof dan wel de verwondering die in de tekst van het lied is ingebouwd, al gauw werd het ook mijn lijflied. Het lied inspireert mij tot leven in eenvoud, eerbied en dankbaarheid.
Het meest opvallende vind ik het deel over Zuster Dood: “Geprezen zijt Gij, mijn Heer, door onze zuster de lichamelijke dood, geen mens kan aan haar ontkomen…”
Dat Franciscus zelfs de dood als een zuster omarmt, toont zijn radicale aanvaarding van het leven en het einde daarvan. Het is een zeldzaam voorbeeld van spirituele overgave en vertrouwen.
Er zijn veel mooie uitvoeringen – zowel klassiek, gregoriaans als modern. Sommigen geven er een muzikale, anderen een poëtische draai aan. Een mooie uitvoering is bijvoorbeeld die van Angelo Branduardi, vanwege de passende uitbundigheid en de Italiaanse sfeer (zowel in de Vlaamse als in de Italiaanse uitvoering); zie aflevering 4 in deze Zonneliedreeks.
Mijn medebroeder Richard van Grinsven (1942-2024) heeft een eigentijdse Nederlandstalige versie gecomponeerd, die populair is in franciscaanse kring. Deze is melodieus, toegankelijk en past goed binnen vieringen of meditatieve momenten. Zijn versie maakt het Zonnelied begrijpelijk en invoelbaar voor een breder publiek. De warme toon en het respect voor de oorspronkelijke geest van Franciscus komen daardoor goed tot uiting.
Richard was vooral bekend als dirigent van het Franciscuskoor en het jongerenkoor Bimoza. Aan beide koren was hij meer dan 50 jaar verbonden. Zo kwam hij ertoe om ook eigen liederen te componeren, die graag gezongen werden. Daaronder, in meerstemmige zetting, dus ook zijn eigen versie van het Zonnelied.
Ad Vermeulen
Richard van Grinsven ofm cap. (Foto: Kapucijnen van de Lage Landen)
Pixabay
