In het kerststalletje dat we deze adventsperiode bouwen kunnen Jozef, Maria en het Kind Jezus natuurlijk niet ontbreken. Binnen de kerststal vormen ze samen het middelpunt. Haal een van drieën weg en je hebt een groepje mensen in een hutje over, zeker geen kerststal. Laten we eens ons licht over hen schijnen.

Kind Jezus
Het Kindje Jezus vormt het hart van dit middelpunt. De hele scène is immers de uitbeelding van zijn geboorte. In de koude van de nacht, in een stal tussen dieren wordt Hij geboren. Een voederbak moet dienen als zijn bedje. Primitievere omstandigheden zijn niet te bedenken. Juist zo wordt Hij bereikbaar voor iedereen. In dit hummeltje wordt Gods liefde tastbaar; God zelf wordt tastbaar. Hij wilde tussen ons komen wonen. Is er ooit een groter wonder gebeurd?

Maria
Een jong meisje kreeg de enorme opdracht van God… moeder worden van zijn Zoon. Zij bracht het heil in de wereld. Twaalf eeuwen later zou de heilige Clara zich er nog over verwonderen: “De hemelen konden Hem niet bevatten, maar Maria droeg Hem in de beslotenheid van haar heilige baarmoeder en had Hem op haar jonge schoot.” Dit is niet zomaar een meisje, in haar wordt al iets zichtbaar van Gods verlossing. Ze is de “Onbevlekt Ontvangene”. Dat vieren we vandaag, 8 december, exact 9 maanden vóór het feest van haar geboorte. Dat Maria op deze wijze vóór haar geboorte al voorbestemd was, is iets wat ons minderbroeders franciscanen zeer is toegedaan. Op verzoek van Franciscus werd Maria Onbevlekt Ontvangen de patrones van onze orde en die verering hebben we altijd gepromoot.

Dit bijzondere meisje werd een hooggeëerde Vrouwe, maar in de beeltenissen van de kerststal is daar nog niets van te zien. Ze knielt naast het kribje waarin ze haar Zoon heeft neergelegd. Een wonderlijke houding voor een pas bevallen vrouw! Tegenwoordig zijn er ook uitbeeldingen waarin Jozef het Kindje in zijn armen houdt, terwijl Maria ligt te slapen. Dat zal meer in overeenstemming met de werkelijkheid zijn.

Toch is de houding van Maria naast haar Zoontje niet zo gek. Maria is de eerste die erkent dat in haar Zoon God Mens is geworden. Voor God gaat iedereen op zijn knieën. Negen maanden heeft ze Hem onder haar moederhart gedragen en vanaf nu zal ze al haar liefde steken in dit Kind. Dit Kind dat ze uiteindelijk zal zien sterven aan het Kruis. Vele moederharten doen pijn door lijden van hun kinderen. Maria was noch de eerste noch de laatste. Maar juist door alles heen kon ze zo uitgroeien tot de Moeder van alle gelovigen, een schakel tussen hemel en aarde, tussen God en mensen. Haar moederliefde is groot genoeg…

Jozef
Jozef trof je vroeger slapend in een hoekje of buiten om wat te eten te vinden. Dit wilde vooral benadrukken dat ‘hij er niks mee te maken had’, oftewel… hij is niet de vader van het Kind. Tegenwoordig staat hij fier naast Maria en het Kind in de kern. Of in kleinere uitbeeldingen van enkel de heilige familie buigt hij zich wat meer over Maria het haar Kind. Dat past hem, vind ik, beter. Jozef is dan wel niet de vader van het Kind; hij zorgde ervoor alsof het wel zo was.

In deze tijd van gebroken en samengestelde gezinnen mogen we in Jozef een inspirerend voorbeeld zien. Veel mannen, maar ook vrouwen, zijn betrokken op de verzorging en de opvoeding van kinderen waarvan zij niet de biologische ouder zijn. Jozef heeft zich sinds de dag dat Maria zwanger bleek tot aan zijn dood ingezet voor haar en haar Kind. Hij heeft zichzelf zover weggecijferd dat van hem in de Bijbel niets overblijft dan een zwijgende achtergrondfiguur. En dat terwijl het toch vaak de mannen zijn die op de voorgrond treden. Hij is degene die het Kind redt door huis en haard achter te laten en naar Egypte te vluchten. Hoeveel liefde kun je tonen?

Gods liefde
Alle drie maken zij Gods liefde tastbaar en staan ze samen aan de basis van het verlossingswerk van God. “Eenzaam waakt het hoogheilig paar”, zingen we in het lied Stille Nacht. Nu nog zijn ze daar met zijn drieën, maar hun uitstraling van Gods liefde zal gauw zo sterk worden, dat het mensen én dieren naar de stal zal laten gaan.

Br. Hans-Peter Bartels