Jezus gebruikte het beeld van het zaad vaak in zijn verkondiging van het Koninkrijk van God. En aan de vooravond van Zijn lijden vergeleek hij zichzelf met de graankorrel die moet sterven om vrucht te dragen (Joh 12,24). Het zaad geeft zich volledig aan de aarde en daar ontkiemt het met onstuimige kracht. Zelfs op de meest onverwachte plaatsen. Denk aan de bloemen langs de weg die niemand heeft gezaaid en waar het oppervlak ondoordringbaar lijkt, daar fleuren ze de straten op.

In Christus zijn wij ook zaden, zaden van vrede en hoop. De profeet Jesaja vertelt ons dat de Geest van God een dorre woestijn verandert in een tuin van rust en vrede. In zijn woorden: “De Geest vanuit den hoge zal over ons worden uitgestort, en de woestijn zal een boomgaard worden. Dan zal daar gerechtigheid wonen en de gerechtigheid brengt vrede voort; rust en veiligheid zullen haar vruchten zijn. Dan woont mijn volk in een gebied van vrede, een veilige woonplaats, een oord van ongestoorde rust.“ (Jesaja 32, 15-18)

Deze profetische woorden bevestigen dat de hele schepping liefkozing van God is. En dat gebed, vastberadenheid en concrete daden nodig zijn om die mateloze genegenheid zichtbaar te maken (Laudato si’ 84). Rechtvaardigheid maakt de woestijn bewoonbaar.
Deze boodschap is zeer actueel nu veel plekken op aarde onbewoonbaar worden. Onrecht, schendingen van internationale wetten, ernstige ongelijkheden en hebzucht veroorzaken op veel plekken ontbossing, vervuiling en verlies aan biodiversiteit. En extreme natuurverschijnselen nemen toe door versterkte klimaatverandering. En ook gewapende conflicten veroorzaken menselijke en ecologische verwoesting (Laudate Deum 5).

We beseffen nog steeds niet voldoende dat de bovenstaande problemen niet iedereen in dezelfde mate treffen. Wanneer rechtvaardigheid en vrede met voeten worden getreden, zijn het de armen, de gemarginaliseerden en de buitengeslotenen die het zwaarst getroffen worden. Kijk bijvoorbeeld naar het lijden van inheemse gemeenschappen.

En dit is niet alles. De natuur zelf wordt gebruikt als handelswaar. Dat maakt Gods schepping een slagveld.

Deze verschillende wonden zijn het gevolg van de zonde. Dit is zeker niet wat God voor ogen had toen hij de aarde toevertrouwde aan de mensen die hij schiep naar zijn evenbeeld (Genesis 1,24-29). De Bijbel geeft geen vrijbrief om op deze manier te heersen over de schepping (Laudato si’, 200). Integendeel. Het is belangrijk Bijbelteksten in hun context te lezen en te bedenken dat ze ons uitnodigen de wereld te ‘bewerken en te onderhouden’ (Genesis 2,15). Waarin bewerken betekent: bewerken en ploegen en onderhouden: verzorgen, beschermen, toezicht houden en behouden. Dit veronderstelt een relatie van wederzijdse verantwoordelijkheid tussen mens en natuur. (Laudato si’, 67).

Klimaatrechtvaardigheid werd dus al verkondigd door de profeten. Nu kan het niet langer gezien worden als een abstract concept. Het is een dringende noodzaak en reikt verder dan alleen milieubescherming. Het is een kwestie van rechtvaardigheid – sociaal, economisch en menselijk.
Voor gelovigen is het bovendien een plicht die voortkomt uit hun geloof, want in Jezus Christus zijn alle dingen geschapen en verlost. Zorg voor de schepping is daardoor een uitdrukking van ons geloof en onze menselijkheid.

Nu is het tijd om de daad bij het woord te voegen. “Leven naar onze roeping om behoeders van Gods werk te zijn is een wezenlijk onderdeel van een deugdzaam bestaan, het is niet optioneel en evenmin een secundair aspect van de christelijke ervaring.” (Laudato si’, 217). Laten we met liefde en toewijding werken, zodat veel zaden van rechtvaardigheid ontkiemen en zo zorgen voor vrede en hoop.

De kerk zaait diverse zaden op het veld. In het bijzonder wil ik het project ‘Borgo Laudato si’’ noemen, dat paus Franciscus naliet. Het is een educatief project dat vruchten van gerechtigheid en vrede kan geven. Het kan als voorbeeld dienen van hoe mensen kunnen leven, werken en een gemeenschap kunnen opbouwen op basis van de principes van de encycliek Laudato si’.

Ik bid dat de Almachtige ons rijkelijk zijn “Geest uit den hoge” zal zenden, zodat dit zaadje en soortgelijke zaadjes een overvloedige oogst van vrede en hoop mogen geven.

De encycliek Laudato si’ begeleidt de katholieke kerk en vele mensen van goede wil nu al tien jaar. Moge zij ons blijven inspireren en mag het concept van ‘integrale ecologie’ steeds meer geaccepteerd worden als de juiste weg om te volgen. Zo zullen de zaden van hoop zich vermenigvuldigen. We zullen ze ‘bewerken en bewaren’ met de genade van onze grote en onfeilbare Hoop, die de verrezen Christus is. In Zijn Naam zend ik u allen mijn zegen.

Paus Leo XIV