Opvallend in de Lofzang van de schepselen is dat alle elementen alleen worden bezongen of tot lofzang worden opgeroepen langs de positieve kanten ervan. Uit ervaring weten we, en dat wist Franciscus ook, dat wind als storm kan teisteren, dat je in water kunt verdrinken, dat vuur kan verschroeien en dat de aarde kan beven. Maar niets daarvan in het Zonnelied! Zuster water is alleen maar nuttig, nederig, kostbaar en kuis.

Water en wind

Eloi Leclerc ofm schrijft dat we broeder wind en zuster water uitdrukkelijk moeten zien als een paar dat bij elkaar hoort (Zie hiervoor zijn boek: Symbolen van de Godservaring; een analyse van het Zonnelied van Franciscus, Gottmer, Haarlem, 1982). Zo opent het bijbelboek Genesis al met: “De adem Gods zweefde over de wateren.” Waar broeder wind ons actief in leven houdt, lijkt de waarde van zuster water te liggen in haar ‘zijn’; ze is heel nuttig, nederig, kostbaar en kuis.

Nuttig; Franciscus zal niet geweten hebben dat hij voor zeventig procent uit water bestond, maar dat water onmisbaar is voor alle leven op aarde, dat heeft hij natuurlijk aan den lijve ervaren. Zeker toen hij zijn lange voetreis maakte onder de schroeiende zon om de Sultan in Damiette te bezoeken.

Nederig; water zoekt spontaan altijd de laagste plek op. Stroomt nooit omhoog maar omlaag. Die afdalende kwaliteit moet Franciscus hebben aangesproken. Die herkende hij immers in de Allerhoogste die afdaalde om mens te worden in Jezus. Jezus, die bestond in goddelijke majesteit en die als mens verschenen was, zette deze afdaling voort door de gestalte van een dienstknecht aan te nemen. Lees hiervoor de brief aan de Filippenzen hoofdstuk 2. Eén van de lievelingsteksten van Franciscus!

Kostbaar; over het belang hiervan in verband met de eucharistie schreef ik eerder in de bijdrage over zuster Maan en de sterren. Water heeft voor Franciscus een sacrale betekenis. Denk hierbij alleen al aan het sacrament van de doop. En Franciscus hield dagelijks de lijdende Christus voor ogen, bij wie aan het kruis niet alleen bloed maar ook water uit zijn zijde stroomde (Joh. 19, 34).

Kuis; water is zuiver en rein en zuivert en reinigt. Water is hierdoor niet alleen onmisbaar voor alle leven, maar ook voor de schoonheid ervan. Water is transparant en daarmee ‘echt’. Die zuiverheid en echtheid waren cruciaal voor Franciscus. Lees zijn Wijsheidsspreuken er maar op na, waarin hij spreekt over zuiverheid van hart, over echte vrede en  echte liefde.

Schitterende reeks

De afbeelding ‘Sora acqua’ is van de schilderes Giustina De Toni. Ze heeft een schitterende reeks gemaakt over alle zusters en broeders uit het Zonnelied. Op het internet is opvallend weinig over haar te vinden, anders dan dat ze in Padua woont en werkt en dat ze van Franciscus ook de ‘begroeting van Maria’ en uit de Bijbel het Hooglied heeft geschilderd.